W 2017 roku przypada 140. rocznica powstania Kolei Nadwiślańskiej.
Z pomysłu p. Andrzeja Rukowicza i we współpracy Fundacji Stacja Kultury powstał projekt nawiązujący do tej rocznicy.
Celem projektu jest pogłębienie wśród mieszkańców Dzielnicy Wawer świadomości wydarzeń historycznych dot. Kolei Nadwiślańskiej i architektury z nią związanej, co przyczyni się do wzrostu poczucia tożsamości lokalnej i kulturowej.
W ramach realizacji tego celu prowadzimy szereg działań:
Opracowaliśmy PLAKAT ORAZ ULOTKĘ – ZAPROSZENIE (składany format A4 – nakład ok. 500-1000 szt.), którą rozdamy uczestnikom wydarzenia związanego z przejazdem zabytkowego pociągu parowego (planowany ok. 17 września 2017 r.) Znajdzie się w niej opracowany merytorycznie skrócony opis historii Kolei Nadwiślańskiej, a także m.in. zaproszenie na wystawę i spotkanie z niżej wymienionymi gośćmi.
Stworzyliśmy WYSTAWĘ obrazującą historię Kolei Nadwiślańskiej, ze szczególnym uwzględnieniem dworców − przede wszystkim wawerskiego − i istniejących wiat. Wystawa ma formę plansz w dużym formacie (14-16), które będzie można również eksponować na zewnątrz (m.in. Stacja Falenica).
SPOTKANIE 27 września 2017 r. ( ok. 2h, w Kinokawiarni Stacja Falenica) moderowane przez p. Andrzeja Rukowicza – w formie rozmowy o historii kolei i architekturze dworców z:
- Wacławem Nowińskim – architekt, projektant wielu obiektów kolejowych m.in. zespołu stacyjnego Warszawa Wawer (1959-1961). Pracujący z m.in. Arseniuszem Romanowiczem, odznaczony wieloma orderami, w tym medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.
- Zbigniewem Tucholskim – prof. PAN, znawca historii techniki, w szczególności historii kolei, autor wielu publikacji, ekspertyz, laureat nagrody im.J.Jędrzejewicza dla najlepszej książki poświęconej historii nauki i techniki.
- Michałem Dudkowskim – architekt, projektant m.in. rewitalizacji dworca kolejowego w Modlinie, Radziwiłłowie i przebudowy dworca Warszawa Wschodnia.
- Michałem Jerczyńskim – redaktor działu historycznego miesięcznika Świat Kolei, członek Polskiego Stowarzyszenia Miłośników Kolei.
Panel będzie miał dwie części. Krótszą poświęconą zespołowi stacyjnemu Warszawa Wawer (1959-1961) z obecnością projektanta Wacława Nowińskiego i bardziej dyskusyjną, o dworcach w ogóle, ich rewitalizacji, funkcji itp.
Będzie temu towarzyszyła projekcja zdjęć.
Zarówno inauguracja wystawy, kolportaż broszur, jak i spotkanie w w/w gośćmi będą miały miejsce w podczas wydarzenia związanego z przejazdem zabytkowej kolejki w drugiej połowie września 2017 r.
Uproszczony harmonogram:
- Czerwiec 2017: zebranie podstawowych materiałów i źródeł, tj. zdjęć i rysunków oraz merytoryczne opracowanie tekstów do plansz.
- Lipiec/ sierpień 2017: graficzne opracowanie plansz wystawowych i broszury.
- Sierpień: promocja projektu w mediach lokalnych i w Internecie.
- Wrzesień 2017: druk plansz i broszur oraz umieszczenie wystawy na peronach.
- Wrzesień 2017 (w dniu wydarzenia):
- rozdawanie broszur uczestnikom/gościom wydarzenia,
- 27.09.2017 r. przeprowadzenie otwartego dla wszystkich chętnych spotkania z zaproszonymi gośćmi.
- Rozliczenie i sprawozdanie.
Rys historyczny:
Kolej Nadwiślańska (Droga Żelazna Nadwiślańska) – linia kolejowa otwarta 29.08.1877 r. (budowana w latach 1874-1877). Prowadziła od Mławy przez Warszawę, Lublin, Chełm do Kowna (Ukraina). Linia ta liczyła ponad 500 km (dwutorowa) i miała (w czasie powstawania) strategiczne znaczenie – pozwalała na szybki transport wojska i sprzętu.
Kolej ta odegrała ogromną rolę w powstawaniu i rozwoju miejscowości letniskowych w jej rejonie, tzw. linii otwockiej.
Przed 1939 r. w okolicach Warszawy przebiegała przez 13 stacji i przystanków osobowych, m. in. Wawer, Anin, Międzylesie, Radość, Miedzeszyn, Falenica.
Ponadto odcinek linii kolejowej Warszawa-Otwock był pierwszym zelektryfikowanym w Polsce (15.12.1936).
Budowa i funkcjonowanie Kolei Nadwiślańskiej są zatem integralną częścią historii Wawra, Warszawy, a także Polski jako takiej. Warto więc przybliżyć jej dzieje mieszkańcom Dzielnicy Wawer.
Kadra:
Andrzej Rukowicz: autor i koordynator projektu.
Architekt wnętrz (absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie), animator kultury, strażnik ochrony przyrody. Sygnatariusz Porozumienia Linia Otwocka. Propagator ochrony dziedzictwa kulturowego. Autor projektu pn. Dotknięcie linii (www.dotkniecielinii.pl). Autor m.in. wystawy ,,Warszawa – Otwock, podróż sentymentalna,” w Muzeum Historycznym m.st. Warszawy w 2002 roku. Inicjator i organizator przejazdów pociągu trakcji parowej Warszawa-Otwock i Warszawa-Falenica oraz sesji popularno-naukowej z okazji 125-lecia Kolei Nadwiślańskiej. Prelegent Europejskich Dni Dziedzictwa w 2004 r. Autor projektu kalendarzy dla Muzeum Warszawskiej Pragi w organizacji, w 2008 r., współorganizator akcji społecznej obrony wiat kolejowych linii otwockiej (potem wpisanych do rejestru zabytków) w 2010 r.
Dr hab. Zbigniew Tucholski: autor merytoryczny wystawy.
Pracownik Instytutu Historii Nauki PAN, m.in. były wykładowca w Katedrze Transportu Szynowego Politechniki Śląskiej
Przewodniczący Rady Naukowej Muzeum Kolejnictwa. Członek Zarządu Stowarzyszenia Miłośników Kolei Wąskotorowych
Zainteresowania naukowe: historia techniki ze szczególnym uwzględnieniem historii kolei.
Prowadzi prace z zakresu ochrony i inwentaryzacji zabytków techniki oraz obiektów architektury kolejowej. Autor wielu publikacji poświęconej tematyce kolejowej. Laureat w roku 2016 nagrody im. Jana Jędrzejewicza (dla najlepszej książki poświęconej historii nauki i techniki) i Fundacji popierania nauki Kasa im. Józefa Mianowskiego przyznanych za książkę ,,Profesor Antoni Xiężopolski. Twórca polskiej szkoły budowy lokomotyw”.
Jakub Andrzejewski: architekt.
Absolwent Politechniki Warszawskiej. Współpracujący ze służbami konserwatorskimi.
Autor m.in. inwentaryzacji architektury obiektów kolejowych, w tym wiat na linii otwockiej.
Ewa Jaskólska: wsparcie organizacyjne i PR.
Prezes Fundacji Stacja Kultury – absolwentka Wydziału Informatyki i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej. Autorka pomysłu, twórczyni i prowadząca Kinokawiarnię Stacja Falenica, w ramach której przeprowadziła dziesiątki działań skierowanych do najmłodszych widzów, dzieci i młodzieży szkolnej, osób dorosłych oraz seniorów. Jest inspiratorką działań na rzecz integracji działań na linii otwockiej, koordynatorką działań Porozumienia Linia Otwocka. Prowadzi blog projektliniaotwocka.wordpress.com. Współpracuje z wieloma organizacjami, w tym realizuje projekty razem z Urzędem Dzielnicy Wawer, WCK, Fundacją Europejski Instytut Kultury, Stowarzyszeniem Inicjatywa „Razem”, Stowarzyszeniem Stacja Muranów i wieloma innymi.
Magdalena Mróz – wolontariuszka, wsparcie organizacyjne i PR.
Stypendystka Burmistrza Dzielnicy Wawer – obecnie realizuje swój autorski projekt fotograficzny związany z Rokiem Rzeki Wisły pt. „Nad wawerskim brzegiem”. Absolwentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego ze specjalizacją redaktorską. Była sekretarz redakcji pisma literacko-kulturalnego „Chimera”, a wcześniej pracownik literackiego miesięcznika „Bluszcz”. Koordynatorka zrealizowanego przez Fundację Stacja Kultury projektu „Ostatni seans w kinie Szpak”. Wiceprezes Stowarzyszenia Semper Fidelis Res Publicae, z którym współtworzyła i współrealizowała szereg działań popularyzujących kulturę, sztukę i historię dawnej Polski. Współpracuje ze Stacją Falenica jako edukatorka filmowa oraz organizatorka wydarzeń i warsztatów.
Projekt jest realizowany ze środków Dzielnicy Wawer m. st. Warszawy.
PATRON HONOROWY:
PARTNERZY:
PATRONI MEDIALNI: